4

Dù sao đi nữa, còn có một thân một mình trên đời nên tôi chẳng biết làm gì hơn là trăm sự đều trông cậy vào ông chú tôi đúng như lời mẹ tôi dặn lại. Về phần ông chú, ông ấy trông nom chăm sóc tôi thật tử tế. Và đúng như tôi đã hằng hy vọng ông ấy đã thu xếp cho tôi lên học ở kinh đô.

Tôi lên Tokyo vào học trường cao đẳng. Thuở ấy, sinh viên đại học dữ dằn, thô bạo hơn sinh viên ngày nay rất nhiều. Chẳng hạn như một thằng cha tôi biết có tối đã gây sự cãi nhau ầm ĩ với một viên chức làm đêm và đã vác ngay guốc g mà nện vào đầu người này một cú khá đau. Thằng cha say rượu nên trong lúc lơ mơ đã không nom thấy người kia, giữa lúc hai bên thượng cẳng chân hạ cẳng tay, lấy mất cái mũ sinh viên của mình. Dĩ nhiên là tên họ cu cậu đã được viết nắn nót trên một miếng giấy nhỏ gài bên trong mũ. Cảnh sát đã sắp sửa làm báo cáo về trình với nhà trường, ảy mươi đời cho cu cậu là may nhờ có người bạn can thiệp giùm cho nên câu chuyện đã được nhấn chìm rồi bỏ qua luôn. Chú lên đại học, được rèn luyện trong bầu không khí trang nhã ngày nay, hẳn là cảm thấy khinh miệt những hành vi loạn cuồng táo bạo như thế. Mỗi khi nhìn lại những ngày ấy, tôi đều cảm thấy là thuở đó, cả lũ chúng tôi đều ngây ngô ngớ ngẩn quá chừng. Tuy nhiên, trong cuộc sống sinh viên thuở đó vẫn có một cái gì đó chất phác đáng kính yêu ngày nay không còn thấy nữa. Thuở đó chú tôi tháng tháng đều gửi tiền học lên cho tôi và hiển nhiên là số tiền đó không bằng số tiền ông nhà vẫn gửi lên cho chú mỗi tháng. (Dĩ nhiên là vật giá đã lên cao rất nhiều kể từ ngày tôi còn là một sinh viên cho đến ngày nay). Tuy nhiên theo tôi nhớ lại, thì chẳng có lúc nào tôi cảm thấy thiếu thốn để thấy cần phải có thêm tiền nong chi tiêu cả. Ngoài ra, vì tình trạng kinh tế của tôi như vậy nên tôi chẳng có lý do gì mà phải ghen tị, thèm muốn cảnh ngộ của các bạn học. Khi quay nhìn lại chuyện cũ, tôi thấy có vẻ như là một số bạn học của tôi còn phải ghen tị, thèm muốn cảnh ngộ của tôi là đằng khác. Ngoài số tiền học hàng tháng, tôi còn nhận được thêm một món tiền để tiêu pha vào các việc bất thường và để mua sách vì ngay từ thuở đó, tôi đã có tính ham mê sách vở rồi.

Vì chưa hiểu biết gì việc đời chẳng những tôi đã nhắm mắt tin tưởng chú tôi mà còn có ý tôn kính và biết ơn ông ấy nữa. Ông ấy là một tay làm ăn buôn bán, có một thời còn làm nghị viên hội đồng huyện nữa. Hình như ông ấy có quan hệ với một chính đảng nào đó thì phải. Tuy ông ấy với cha tôi là anh em song dường như tính tình hai người phát triển theo hai chiều hướng hoàn toàn trái ngược. Cha tôi là một người thật thà ngay thẳng, cả đời chỉ mong sao giữ vẹn được di sản của tổ tiên truyền lại cho mình. Ông chỉ có mấy cái thú uống trà và chơi hoa và ham thích đọc các thi tập. Hình như ông cũng thích chơi đồ cổ và tranh vẽ nữa. Nhà tôi ở vào miền quê, tôi nhớ có một người buôn đồ cổ vẫn thường từ thành phố ở cách nhà tôi chừng hai dặm đường về thăm cha tôi, mang theo nào những bức họa, lư hương và bao nhiêu thứ khác nữa (ông chú tôi sống ở thành phố, cách xa quê tôi khoảng chừng mười cây số). Tôi nghĩ cha tôi thuộc về hạng người mà thiên hạ vẫn gọi là "nhà tư sản" - một nhà thân sĩ ở nông thôn rất sành điệu biết thưởng thức các nghệ phẩm giá trị. Do đó giữa cha tôi và người em lăn lộn trước đời quả có một sự trái ngược hoàn toàn về tính khí. Có điều lạ là mặc dù tính tình trái ngược nhau như thế, hai người lại có vẻ thương yêu nhau lắm lắm. Cha tôi thường nói đến chú tôi với cái giọng tán tụng hết lời, cho rằng ông em mình thực là một con người tài giỏi. Có lần cha tôi nói với hai mẹ con tôi: "Việc cha mẹ để tài sản lại cho con cái, có một điều bất khả là hay làm cùn nhụt những tài cán cố hữu của con cái mình đi. Nếu con người không biết phấn đấu trong trường đời thì thực là tệ quá mức rồi". Trong lúc nói như vậy, cha tôi đã đưa mắt nhìn tôi với cái nhìn đầy ý nghĩa khiến tôi không làm sao mà quên được. Làm sao tôi có thể nghi ngờ được cái ông chú này - người mà cha tôi tin tưởng và ca ngợi nồng nhiệt đến như thế? Dĩ nhiên là tôi cũng thấy tự hào vì ông chú mình và đến khi cha mẹ tôi khuất núi cả rồi, ông chú tôi không phải chỉ là người khiến tôi có thể vênh vang lên mặt với đời mà ông còn trở nên một con người tất yếu, không có không xong, trong cuộc đời tôi nữa.