5

Trong dịp nghỉ hè năm sau, khi tôi trở về quê nhà thì ông chú tôi đã đem gia đình dọn về ở nhà tôi và làm chủ nhân căn nhà ấy. Việc đó đã được hai chú cháu tôi thu xếp, hẹn hò từ trước khi tôi lên Tokyo. Trong suốt thời gian tôi vắng mặt nơi quê nhà, tất nhiên là cần phải có một sự sắp đặt như thế.

Trong thời gian đó, ông chú tôi hết sức bận bịu về những công việc làm ăn, giao thiệp. Tôi nhớ rõ khi hai chú cháu cùng nhau thỏa thuận rằng ông sẽ đem gia đình về ở nhà tôi và quản lý tài sản gia đình tôi trong khi tôi vắng mặt, chú tôi đã mỉm cười mà nói: "Dĩ nhiên là xét về phương diện các nghiệp vụ nơi đô hội thì chú ở lại đằng nhà chú tiện lợi hơn là ở một miền cách xa thành phố đến hai dặm đường". Ngôi nhà của gia đình tôi đã được truyền lại nối tiếp qua nhiều đời khiến trong huyện ai ai cũng biết tiếng. Có lẽ chú thừa hiểu là ở miền quê, nếu kéo sập hay bán đứt một ngôi nhà đã được truyền lại nối tiếp qua nhiều đời trong khi gia đình vẫn còn có người nối dõi thì thực là to chuyện vô cùng. Bây giờ thì những chuyện như thế chẳng làm cho tôi phải bận tâm lấy một mảy may nhưng thuở ấy tôi còn trẻ dại nên cứ bị giằng co vò xé mãi giữa hai con đường, chẳng biết phải xử trí ra sao: "Hoặc lên kinh đô theo đuổi học hành và xao lãng việc trông nom nhà cửa, hoặc là ở lại trông nom nhà cửa và bỏ dở dang công việc học hành".

Sau cùng ông chú tôi phải bấm bụng miễn cưỡng bằng lòng dọn về căn nhà trống trải không người của gia đình tôi. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh là cứ để ông giữ nguyên căn nhà cũ trong thành phố để ông có thể đi lên đi xuống, chạy qua chạy lại bất kỳ khi nào cần thiết. Dĩ nhiên là tôi thấy chẳng có gì mà phải bàn tán lôi thôi: "Tôi sẵn sàng chấp nhận bất cứ điều kiện nào, miễn là làm sao mình có thể lên học ở Tokyo mà thôi".

Tôi như một đứa bé, hết sức yêu mến căn nhà mình và khi xa lìa căn nhà ấy, tôi thấy nhớ nhung vô hạn. Tôi như một du khách dù có đi đến bất cứ chân trời góc bể nào cũng vẫn không bao giờ nghi ngờ rằng sẽ cóày nào đó mình lại trở về nơi quê cũ làng xưa. Đã đành là tôi thích lên học ở Tokyo, nhưng cũng sẽ hết sức vui sướng khi được trở về quê vào dịp nghỉ hè tới - điều đó thì chẳng còn ai nghi ngờ gì được. Và cứ thế tôi học hành vui chơi thật là hăng hái ở nơi đô thành nhưng thỉnh thoảng vẫn mơ đến cố hương.

Tôi không hiểu ông chú tôi đã phân chia thời giờ giữa hai nơi cư ngụ ra làm sao trong khi vắng nhà, dù sao khi nào về quê tôi cũng thấy ông cùng toàn thể gia đình tụ tập trong căn nhà tôi hết. Tôi cho là mấy đứa con nhỏ của ông hẵng còn đi học, thường ngày vẫn sống trên thành phố nhưng cứ đến dịp hè, đều được đem về nhà chúng tôi ở miền quê.

Tất cả mọi người đều vui vẻ mừng rỡ khi thấy mặt tôi, tôi cũng rất vui mừng khi thấy nhà mình nhộn nhịp vui tươi - chắc chắn là nhộn nhịp vui tươi hơn khi cha mẹ tôi còn sống nữa. Ông chú tôi đuổi thằng con lớn ra khỏi căn phòng của tôi nơi mà nó đã đến đóng đô trong thời gian tôi vắng mặt - để lấy lại phòng cho tôi ở. Tôi không đồng ý, bảo rằng nhà quá đông người, tôi có nằm trong phòng khác cũng chẳng sao. Nhưng ông chú tôi lại cứ khăng khăng không chịu: "Đâu có được, đây là nhà của cháu kia mà!".

Có nhiều lúc nghĩ đến cha mẹ, tôi thấy buồn rầu nhưng nói chung thì tôi đã được sống một dịp nghỉ hè thú vị với gia đình chú tôi. Tuy nhiên có một việc đã gây ra một hình ảnh tối tăm hắt vào lòng tôi trong mùa hè năm ấy. Chú thím tôi đã hai ba phen khuyến khích tôi - một thằng vừa mới chân ướt chân ráo bước vào đại học - nên nghĩ đến việc lấy vợ. Lần đầu, khi hai ông bà nói đến chuyện cưới hỏi, tôi đã hết sức kinh ngạc vì cái câu chuyện bỗng dưng được nêu ra một cách bất ngờ này, nhưng rồi chú thím tôi cứ nói đi nói lại mãi đến ba bốn lần, làm cho tôi phải thấy khó chịu. Lần thứ hai tôi dứt khoát từ chối không chịu bàn đến việc ấy, đến lần thứ ba, tôi đã buộc lòng phải hỏi ngay mặt hai ông bà vì lý do nào mà cứ khăng khăng nhắc mãi đến chuyện đó vậy. Lý do chú thím tôi đưa ra thật là đơn giản: "Tôi phải lo lấy vợ càng sớm càng hay để có người trông nom nhà cửa và sinh con nối dõi cha tôi chứ! Trong thâm tâm tôi vẫn có cảm tưởng là khi nào về quê thì chỉ gặp chuyện vui vẻ tốt đẹp nên bấy giờ gặp chuyện bất ngờ thì không khỏi bực mình. Dĩ nhiên là tôi đã quá quen thuộc với những sự tình miền quê để có thể bỏ qua những lời chú tôi khuyên nhủ nào là phải lo làm ăn tử tế, phải nghĩ tới chuyện lập gia đình để lấy người nối dõi trong nhà. Hơn nữa tôi cũng không nghĩ là mình hoàn toàn ghét bỏ cái viễn tưởng này. Chẳng qua chỉ vì tôi mới bắt đầu bước vào ngưỡng cửa đại học nên thấy lúc này mà nghĩ đến việc vợ con, nhà cửa, thực chẳng khác gì quay ngược đầu ống kính viễn vọng mà ngắm nhìn quang cảnh ngoài xa vậy - làm như thế thì đảo lộn hết cả còn gì!